ABC dotacji unijnych, czyli kilka informacji wstępnych, które warto wiedzieć:
-
Środki unijne są przeznaczone na konkretne cele, inwestycje i przedsięwzięcia spełniające określone warunki i wymagania.
Wszystkie środki z funduszy unijnych rozdzielane są w ramach Programów Operacyjnych, które z kolei podzielone są na Priorytety, Działania i Poddziałania, odpowiadające określonym celom polityki regionalnej, gospodarczej, społecznej, rolnej, itp. -
W latach 2007- 2013 w Polsce funkcjonuje 5 Programów horyzontalnych (krajowych) i 16 Programów regionalnych (wojewódzkich).
Programy horyzontalne zarządzane są na szczeblu krajowym (przez poszczególne Ministerstwa) i przeznaczone są na finansowanie projektów o charakterze i zasięgu ogólnopolskim. Do centralnych Programów Operacyjnych zaliczają się:
- Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – przeznaczony na finansowanie innowacyjnych inwestycji przedsiębiorstw, biznesu elektronicznego, rozwoju eksportu, wsparcia instytucji otoczenia biznesu itp.;
- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – przeznaczony na finansowanie m.in. projektów polegających na rozbudowie sieci drogowej, alternatywnych źródeł energii, projektach przyczyniających się do poprawy środowiska;
- Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej - finansuje projekty wpływające na poprawę infrastruktury i gospodarki wschodniej części kraju, jako regionu o mniejszym stopniu rozwoju w stosunku do zachodniej części Polski;
- Program Operacyjny Współpracy Terytorialnej – przydziela pomoc na projekty współpracy transgranicznej i zacieśniania stosunków z sąsiednimi państwami;
- Program Operacyjny Kapitał Ludzki – jego celem jest finansowanie projektów szkoleniowych, partnerskich wpływających na rozwój nauki, kompetencji i umiejętności pracowników, bezrobotnych, osób wykluczonych społecznie itp.
Regionalne Programy Operacyjne są zróżnicowane pod kątem potrzeb każdego z województw i zarządzane są przez instytucje wojewódzkie. - Dotacje są bezzwrotne, ale w większości przypadków przyznawane na zasadzie refundacji. Oznacza to, że każdy dotacjobiorca musi najpierw zrealizować i rozliczyć projekt, a dopiero później otrzyma środki unijne. W niektórych przypadkach przysługują zaliczki, dzięki którym można sfinansować część projektu.
- Dotacje mogą otrzymać tylko te projekty, których realizacja zaplanowana jest dopiero po złożeniu wniosku.
- Dotacje z reguły pokrywają tylko część przedsięwzięcia. Trzeba być przygotowanym na to, że konieczne będzie zapewnienie odpowiednich środków własnych. Tylko w szczególnych przypadkach dotacje przeznaczone dla instytucji publicznych i/lub projekty partnerskie lub szkoleniowe pokrywają 100% wartości projektu.
- Nabory wniosków o dofinansowanie unijne odbywają się cykliczne w ściśle określonych terminach (najczęściej raz, dwa razy do roku). Tylko w nielicznych przypadkach nabory mają charakter ciągły (np. dotacje dla instytucji publicznych).
- Wnioski są oceniane dwuetapowo – formalnie i merytorycznie. Proces oceny jest długotrwały i może potrwać kilka miesięcy.
- Trzeba pamiętać, że każdy wniosek ma określony w czasie budżet, którego należy się trzymać, gdyż jest częścią umowy o dofinansowanie.
- Każdy z wydatków przedstawionych w budżecie musi być poniesiony i udokumentowany zgodnie z wytycznymi. W przeciwnym razie nie będzie podlegał refundacji.
JAK POZYSKAĆ DOTACJĘ?
1. Dobranie odpowiedniego programu pomocowego
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, z którego programu pomocowego możemy skorzystać, trzeba dokonać analizy projektodawcy i planowanego projektu. Pomocne mogą być pytania zawarte w poniższym zestawieniu:
- Do której kategorii podmiotów należymy? Instytucja publiczna? Przedsiębiorstwo? Rolnik? A może stowarzyszenie lub fundacja? Jeśli jesteśmy przedsiębiorcą to jakim? Mikro, małym, średnim czy dużym?
- Jak długo firma istnieje na rynku? Jaką ma formę prawną?
- Jaki charakter ma projekt? Inwestycyjny czy miękki? Budowa infrastruktury, budynków, zakup sprzętu, oprogramowania? Cz też projekt ma charakter szkoleniowy lub przedsięwzięcia partnerskiego?
- Jaka jest przewidywana wartość projektu?
- Jaki jest przewidywany termin rozpoczęcia i zakończenia projektu?
- Jaki jest planowany sposób finansowania projektu? Dotacja, środki własne, kredyt, pożyczka, inne?
- Gdzie projekt będzie realizowany? Na terenie miejskim czy wiejskim?
- Gdzie mieści się siedziba firmy/podmiotu? Na terenie wiejskim czy miejskim?
- Jakiej działalności dotyczy projekt? Produkcyjnej, usługowej, handlowej? A może społecznej lub publicznej?
- Jaki jest numer PKD firmy i planowanej inwestycji?
- Czy inwestycja ma charakter odtworzeniowy czy nowy? W przedsiębiorstwie nastąpi zmiana organizacyjna, marketingowa, produkcyjna? Powstaną nowe produkty lub usługi?
- Czy w wyniku realizacji inwestycji planujemy zwiększyć zatrudnienie? Ile nowych stanowisk powstanie?
- Co się zmieni? Jak projekt wpłynie na przychody, zysk przedsiębiorstwa?
- Jeśli projekt ma charakter miękki (szkoleniowy) to do jakiej grupy osób jest skierowany?
- Czy projekt ma charakter innowacyjny? Na czym polegać ma innowacja? Jaka jest skala innowacji? Skala przedsiębiorstwa, lokalna, regionalna, krajowa, europejska, światowa?
- Czy w ramach projektu planowana jest współpraca z sektorem B+R? Z jaką instytucją? Czy zostanie wdrożona nowa technologia, produkt, innowacja? Jaka?
- Jeśli planujemy projekt partnerski, to kto będzie partnerem projektu? Na czym będzie polegała współpraca?
Znając odpowiedzi na te pytania proces wyboru odpowiedniego Programu Operacyjnego, a w ramach niego odpowiedniego Priorytetu, Działania i Poddziałania nie będzie stanowił problemu.
Definicja MSP
http://europa.eu.int/comm/enterprise/enterprise_policy/sme_definition/index_pl.htm
Nowa definicja MŚP. Poradnik dla użytkowników i wzór oświadczenia.
Uwaga!
Powyższa definicja jest odpowiednia tylko dla podmiotów niezależnych (bez udziałów w podmiotach zewnętrznych). W pozostałych przypadkach trzeba sięgnąć do Poradnika MSP
2. Przygotowanie wniosku wraz z załącznikami
W celu poprawnego przygotowania wniosku o dofinansowanie oraz załączników niezbędne jest zapoznanie się z pełną dokumentacją dotyczącą danego Działania i konkursu. Projekt musi spełniać wszystkie wymagania formalne, musi być zgodny z instrukcją i wytycznymi odpowiednimi dla konkursu. Aby wniosek mógł się znaleźć na liście rankingowej musi zdobyć jak największą liczbę punktów, czyli spełniać większość kryteriów merytorycznych.
3. Proces oceny projektu
Ocena projektu trwa kilka miesięcy (ok. 3-6 m-cy) i przebiega dwuetapowo. W pierwszej kolejności dokonywana jest ocena formalna, czyli zgodność projektu z dokumentacją, prawidłowość wypełnienia wniosku, a przede wszystkim kwalifikowalność (czyli czy podmiot ubiegający się o dotację i składany projekt/inwestycja mogą być dotowane ze środków unijnych i czy projekt jest zgodny z celami Programu, Priorytetu, Działania). Tylko te projekty, które prawidłowo przejdą ocenę formalną mogą być oceniane dalej.
Kolejnym etapem jest ocena merytoryczna, podczas której projekt jest oceniany według ściśle określonych kryteriów. Na każde kryterium przypada określona liczba punktów.
Podczas każdego z etapów wnioskodawca może być proszony o uzupełnienia/wyjaśnienia do wniosku. Wymagane dokumenty, oświadczenia, wyjaśnienia należy bezzwłocznie (najczęściej w przeciągu kilku dni) dostarczyć do instytucji oceniającej.
Na koniec tworzona jest lista rankingowa projektów zakwalifikowanych do dofinansowania. Jej kolejność ustalana jest według liczby otrzymanych punktów, a jej długość jest uzależniona od limitu środków przyznanych na dany nabór i wnioskowanych kwot dofinansowania.
4. Podpisanie umowy o dofinansowanie
Po opublikowaniu listy rankingowej następuje podpisanie umowy o dofinansowanie z instytucją pośredniczącą. O terminie wnioskodawca zostanie wcześniej poinformowany. Do tego momentu trzeba skompletować niezbędne dokumenty.
5. Realizacja projektu i rozliczanie
Każdy projekt unijny jest realizowany zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym, do którego należy się ściśle dostosować. Każda znacząca zmiana w realizacji projektu wpływająca na zmianę w harmonogramie będzie wymagała aneksu do umowy.
Po zrealizowaniu każdego z etapów projektu lub po upływie określonego w wytycznych czasu trzeba będzie rozliczyć daną część projektu. Polega to na skompletowaniu wszystkich dokumentów potwierdzających dokonanie wydatków i ich opłacenie zgodnie z harmonogramem, opisaniu powyższych dokumentów zgodnie z wytycznymi oraz przygotowaniu raportu i wniosku o płatność.
Dopiero po zatwierdzeniu wniosku o płatność następuje refundacja poniesionych wydatków (czyli przekazanie dotacji).